Fitenum pɔɔɖɛ

Pɩlɩɩna Wikipediya

Fitenum pɔɔɖɛ, pɩkɛ lɩm kpʊzɩyɛɛ mbʊ pɩwɛ kpɛyɛɛ fitenum nɔsɩ yɔɔ yɔ. Ɖɩcɔna pɩ-taa kɔyɔ pɩwɛ lɩm nabʊtozo, halɩ tam loɖo nɛ pʊpʊ taa wɛɛ hola kuludasi.

Ɖooo hayi Canaʊ alɩwaatʊ taa lɛ, paakpaɣ fitenum ɛzɩ pʊyʊ mbʊ pʊ-tɔm wɛ kɩjɛyɩɣ pazɩ yɔ ɛyʊ tomnaɣ taa. Egipiti ɛyaa taakpaɣ pʊtʊ ɛnʊ ɛzɩ pɩyʊ kɛ pɛ-tɛ pawɩsɩ pa-sɩɖaa yɔ, ɛlɛ paa mbʊ yɔ Edwin Smith lɩzɩɣ tɔbʊʊ nɛ panɩɩ heŋ kʊdɔmɩŋ nɛ ɛnɛm pɛ-tɛ kazʊwa. Ɛyʊ maɣzɩm kpeekpe nɛ ɛ-sɔɔlɩm laɣsɩ tɩŋa kaawɛ ɛyʊ hɔyɛ taa, ɖeɖe nɛ sɔnɔ yɔ pɩtɛkɛ mbʊ. Pɩkɔma kpaɣɖʊ 5 pʊcɔ palʊlɩ Yeesuu Krɩstʊ pɩtɩŋna Alcmanéon takʊʊ nɛ wiluu tʊma yɔɔ lɛ papɩza pana ɛsɩyɛ lone ɛyʊ ñʊʊ taa.

Alɩwaatʊ ndʊ keekee canaʊ ɛyaa tɩla ñʊʊ pɔɔɖɛ paasɩŋ-tʊ camɩyɛ, kɛlɛ Galien, ɛlɛ ñaakɛ ɖɔkɔtɔ sɔsɔ kpaɣɖʊ 2 alɩwaatʊ, ñaasɩma-tʊ. Kɛlɛ ɛmaɣzɩ pɩlɩna Hérophile ñazɩtʊ yɔɔ mbʊ se maɣzɩm ɖɩcaɣyɛ keekee fitenum ñamɩyɛ loyaɣ taa, lɩm kʊhʊlʊmʊm nɛ kpʊzɩyɛɛ ñɩmbʊ ñaɖaŋɩɣna pa nɛ ɛnʊ yɔ pɔ-yɔɔ. Lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩle kpaɣ Hɛkʊ Alɩwaatʊ tɩŋa taa.

Pɩlɩna matʊ paɣtʊ ɛsɩnda wobinau yɔɔ lɛ pana se ñʊʊ pɔɔɖɛ kpaɣ alɩwaatʊ piŋ ɖooo ɛzɩ tɔmʊʊ ŋgʊ kɩlɩɣ yɔ kɛ cɔzɔ naa cɔlɔ.