Walt Disney

Pɩlɩɩna Wikipediya
(Papɩsɩna-kɛ nɛ ɖooo Disney)

Palʊla Walter Elias Disney kɛ saŋayɩŋ fenaɣ kagbaanzɩ 1901 kɛ Chicago nɛ ɛsɩ saŋayɩŋ fenaɣ 15 pɩnaɣ 1966 kɛ Puribanki, Kalifɔɔrɩnii tɛtʊ taa. Pasɩma-ɩ se ɛkɛ weyi eluki wondu nɛ ɛlɩzɩɣ tatasɩ nɛ lakɩ lakɩ waa mayʊ. Ɛ-tʊma ɖɔɔ: lɩzɩyʊ, luɖu, lakɩ lakɩ waa mayʊ, lakasɩ ndɩ ndɩ laɖʊ nɛ tɔmnaɣ taa hʊnʊm hayʊ pɩtasɩna se ɛkɛ Amerika taa kɩlɩzɩm kɛlɛm kɛlɛm waa taa tʊ. Ɛtʊla ŋgbɛyɛ naɖɩyɛ nɛ ɛyaa-ɖɩ se Walt Disney Company nɛ ɛkɔɔ ɖɛfɛɛɛ ɖɛfɛɛɛ ɛkɛ mba palɩza filmwaa mba pakɩlɩ ɖeu yɔ.

Walt Disney kɛna kacalaɣ tʊ weyi ɛlɩza tɔm pii nɖi payaɣ se tɔm pɩlɩʊ. Walt kɛna ɛyʊ weyi ɛɛsɔɔla mʊya mʊyʊʊ ɖɔɖɔ yɔ nɛ ɛpawaɣ kɛlɛm kɛlɛmnaa taa. Waly Disne nɛ ɛtaabalaa poluba hɩla naayɛ nɛ payaa tatsɩ nzɩ palɩzaa yɔ sɩ-taa nɛ keteŋga taa ɛyaa kpekpe sɩma-wɛ. Pɛ-ɛyaa mba pa-taa nɔyʊ kɛ aseɣɖe tɔm heeyiyaa tɔŋ se ɛnʊ lɛ Mickey Mouse kɩlɩʊ kpem.

Mickey House ɛnɛ payawaɣ-ɩ se Mortimer House nɛ pʊcɔ Lillian Disney kɔɔ ɛpayaɣ-ɩ se Mickey House. Ɛyʊ ɛnɛ, Mickey House, paɣzɩ ɛ-tʊmɩyɛ kɛ kɛlɛm kɛlɛm waa cikpema labʊ nɛ ɛzɩ Walt Disney tɛ filimnaa taa yɔ, pɩwɛ tandamɩɩ tɛɛ yem ɖiu ɖiu. Ɛkɔma nɛ ɛyɩnɩɣ nɔɔyʊ se ɛpɛdɩ-ɩ e-filimnaa nɛ ɛɛnaɣ lɛ, ɛkɔɔ ɛna mbʊ se nabʊyʊ kazɩ pazɩ kɛ pa-taa se pɩtɛzɩ wɛʊ ɖeu.

Pɩnaɣ 1927 taa lɛ, Warner Bros ñañaɣ pana nɛ ɛlɩzɩ film nakʊyʊ, Wondu jass teyu, nɛ kɩtatasɩ kɛʊ ndamaa ñɩŋgʊ: kɩ-taa ɛyaa yɔɔdɩɣ. Disney ñɛwɛɛ nɛ ɛmakɩ kobusi se pasɩna-ɩ nɛ ɛlɩzɩ kɩlɩza kʊɖɔmaa kɛlɛm kɛlɛm waa taa ɛzɩ Mickey ŋgʊ taa ɛyaa yɔɔdɩɣ ɖɔɖɔ yɔ ɛlɛ nɔɔyʊ ɛɛnɩɣna-ɩ. Mbʊ yebina nɛ emaɣzɩ ɛ-ñʊʊtaa nɛ ɛpɛdɩ ɛ-lɔɔɖɩyɛ se ewiu piyee. Pɩlaba mbʊ lɛ, manzʊʊ malɩɩ nɔɔyʊ, Pat Powers, ha-ɩ mbʊ pɩsɩna-ɩ yɔ: mbʊ pɩsɩna-ɩ nɛ pewelesɩ kɛlɛm kɛlɛm waa mba palɩzaa yɔ.