Agbele waa ɖama sʊnaʊ

Pɩlɩɩna Wikipediya
National laws
  Marriage
  Other partnerships
  Laws against expression
  Fines or prison (not applied)
  Fines or prison
  Death penalty (not applied)
  Death penalty
UN declarations on LGBT rights
  Supporting (2008 or 2011)
  In opposition

Agbele waa tɛ ɖama sʊnaʊ kɛna wɛtʊ ndʊ abalʊ yaa halʊ lɛlʊ naɣ lɛlʊ nɛ ɛ-tɔm kɛdɩna-ɩ ɛzɩ ɛna-ɩ pcaɣ yaa pasʊʊna-ɖama yɔ. Lakasɩ sɩnɛ, sɩpaɣzʊ yɔ piteleɖi. Pɩnzɩ mɩnɩŋ XIX taa kɛ sɩlɩwa. Tuuɖe ajɛya taa lɛ, abala mba pasʊʊna ɖama nɛ halaa mba palakɩ ɖɔɖɔ mbʊyɔ, palɩza mayaɣ nakayɛ kpɛm nɛ payaɣna-wɛ. Ŋga lɛ LGBTQIA+. Ɛyaa nabayɛ wɛɛ lɛ nɔɔyʊ ɛlakɩ-ɩ liu yee pɩtɛkɛ ɛ-tɛ agbele kɔyɔ nɛ lalaa lɛ, ɛsɔɔla pɩnabʊlɛ. Pʊtɔbʊ se ɛkɛ abalʊ yaa halʊ kɔyɔ, ɛsʊʊna abala nɛ halaa yem yaa hala nɛ abala.

Ɛyaa kʊɖʊmaa ɖama sʊnaʊ pʊnɛ, pɩtɛkɛ ɛyaa tɛ ɖeke pɩwɛ nɛ pɩwɛ paa ɛyaa tɩmʊʊ ŋgʊ lɛ kɩ-taa yaa ajɛya tɩŋga taa. Pɩwɛ ɖɔɖɔ tɛtɛ kpɩna naayɛ taa ɛlɛ mbʊ pɩma-yɛ ɖooo kiɖe tɛɛ. Ɛlɛ ɛsa kuliye naayɛ taa yaa hɔɔlɩŋ nɛ alɩwaatʊ natʊyʊ taa lɛ, ɖama sʊnaʊ tɔm tʊnɛ tɩvɛyɩ nɛ pakpa nɔɔyʊ nɛ tʊ yɔ, pɔhɔŋ ɛ-naŋgbaŋʊ kɩcɛkɩ kɩcɛ. Pɩnzɩ mɩnɩŋ XXI ɖa lɩʊ lɛ, tuuɖe ajɛya naayɛ paza pamʊ tɔm tʊnɛ nesi naalɛ sɛ palakɩ nesi ɖɔkʊ takayɩ kɛ mba pasʊʊna pa-egbelenaa yɔ.

Pɩwɛɛ mbʊ lɛ, Afrika nɛ Azii pa-taa ajɛya ɛzɩ 69 yɔ ɛɛcaɣ lakasɩ sɩnɛ paa ñɩɩɩ. Ajɛya ana a-taa pakpanabayɛ se paɖɩɣna ɖama sʊnaʊ yaa pɛkɛ pɩ-tɛ ɛyaa kɔyɔ, pɔhɔŋ pa-nɩŋgbaaŋ.Papɩzʊ paɖʊ-wɛ salaka pana pa-sɩm yaa paɖʊ-wɛ sɩm kpaagbaa. Mba pasʊʊna ɖama yɔ, pañɩna nɛ pana se pa-taa lɛ paaɖaba nabayɩ nɛ ɖoŋ nɛ pasʊna-wɛ pa-pɩcatʊ taa. Mbʊ yebina nɛ panaɣ weyi ɛna-ɩ patakaa halɩtʊ yaa abalɩtʊ yɔ, sɔndʊkpaɣ-wɛ nɛ pɔ-tɔm siŋŋŋ. Mba palakɩ pɩtɛ tʊmɩyɛ nɖɩ yɔ, kʊdɔmɩŋ ɛɛtaŋna-wɛ ɖoli nɛ pɩkɩlɩna fɩktɩyɩm taa ñɩŋ. Mbʊ pʊyɔɔ yɔ, ɛyaa seku ɖama sʊnaʊ tɩna mba mɔɔŋ nɛ pamamaɣ pɛfɛyɩ yʊŋ kɛ mba paasʊna ɖama yɔ pɔcɔlɔ. Abala mba pasʊʊna ɖama mbʊ yɔ, pɩkɩla-wɛ sʊnaʊ kɔyɔ, ɛɛpɩzʊ ɛkaɖɩ yee pɩndʊ ɛɖɔka-ɩ kɔyɔ. Pɩndʊ lɩʊ yem yem.