Ɛyʊ yɔɔdaɣ

Pɩlɩɩna Wikipediya

Ɛyʊ yɔɔdaɣ pɩkɛ kpɛlɛkɩtʊ ndʊ ɛyʊ wɛna nɛ ɛpɩzɩɣ se ɛ nɛ ɛyʊ lɛlʊ panɩɩ ɖama tɔm yɔ. Yɔɔdaɣ kɛ pɩyʊ keekee weyi ɛyaa yɔɔdʊʊna ɖama ɖɩkpaɣ ɛzɩ Fransɩɩ kʊnʊŋ mbʊ yɔ. Ɛyʊ yɔɔdaɣ wɛna lʊlʊʊ nɛ ɖɛzʊʊ tɛ wɛtʊ, nɛ pɩtɩŋa payɩ mbʊ lɩna ɛyaa agbeela ndɩ ndɩ cɔlɔ nɛ kpɛlɛkɩtʊ cɔlɔ.

Lɛɣtʊ kpɛlɛkɩtʊ pɩlɩna yɔɔdaɣ ɛzɩ pɩkɛʊ ɖama nɩnaʊ kɛ kʊnʊmɩŋ yɔɔ ñɩnʊʊ piliŋa. Kʊnʊmɩŋ yɔɔ ñɩnʊʊ pɩlʊʊ ŋgʊ kɩ-taa lɛ, ɖɩnaɣ ñɩnɩyaa sɔsɔ pa nɛ yɔɔ Saussure tɛ Ferdinand nɛ Noam Chomskey. Pɩlɩŋ lɛɛŋ ñɔsɔzʊʊ yɔɔdaɣ nɛ etiziɣ taabalɩyɛ ɛzɩ ɛyʊ yɔɔ maɣzɩm kpɛlɛkʊʊ tʊmɩyɛ, maɣzɩm kpɛlɛkʊʊ tʊmɩyɛ, hola wondu lɛɣtʊ tʊmɩyɛ, takayasɩ kɩmamasɩ kpɛlɛkɩnaʊ mbʊ yɔ.

Pɛkpɛlɛkʊʊ yɔɔdaɣ yɔ pɩpazɩna ɛyʊ kɛnɛ ɖooo ɛ-pɩjatʊ taa pɩtɩŋna ɛzɩma ɛ nɛ ɛyaa yɔ. Kʊnʊŋ tʊmɩyɛ labɩnaʊ kɛ ɛsakuliye pɩyʊ siŋ ɛyʊ cɔlɔ, kɛlɛ pɩtasɩna yɔɔdaɣ yeke ɛlɛ kʊ-tʊma ɖɔ sakɩyɛ, patɩlɩ se ñɛ-tɛɛ le, ɛyʊ ɖɩcaɣyɛ lalaa hɛkʊ taa, ɛyaa hɛkʊ taa lɩmaɣza labʊ nɛ aleɣya.

Tɔmpiye yɔɔdaɣ lɩna ɖooo Ɛnɖɩ nɛ Erɔpʊ dn̥ǵʰwéh₂s, yaa dn̥g̑huhā, dn̥ǵ(h)wā- nɛ dhn̥ǵ(h)wā-, kɛlɛ pɩwɩlɩ se pɩkɛ kʊnʊŋ (ajɔɔɖɛ), tɔmʊʊ nɛ yɔɔdaɣ. Kɛlɛ ɛha latɛŋ hɩɖɛ mbʊ se lingua (ɖɩɖɩ ñalɩna ɖooo kɩbɩnjaazɩ latɛŋ taa se dingua), pʊ-tɔbʊʊ nzʊlɩmɩyɛ, kɛlɛ pɩpɩsɩ anasaayɩ kɩbɩnʊʊ taa se language.