Ɛsɩtɛɣlɩm

Pɩlɩɩna Wikipediya

Ɛsɩtɛɣlɩm kɛna lɩm mbʊ pɩlɩɣna ɛsɩyɛ piye taa yɔ. Ɛsɩtɛɣlɩm taa wɛ ɖɔm tɩyɛ nɛ wezuu ajɔɔla wena awɛ ɛsɛ taa yɔ, ana atɔʊna leleminaŋ ŋga. Wiliu taa kɛ ɛsɩtɛɣlɩm lɩʊ nɛ nakpaazasɩ yɔɔ kɛ pikpeŋ. Pana ɛyʊ ɛsɩnda nɛ ɛsɩtɛɣlɩm kɔyɔ, pɔtɔŋ se ewuu. Ɛsɩtɛɣlɩm ɛɛlɩʊ yem. Alɩwaatʊ ndʊ ɛyʊ ñaŋ kpakpaya yaa sɔɔndʊ kpaɣ-ɩ lɛ, pɩpɩzʊʊ pɩlɩɩ. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, ɛyʊ ɛsɛtɩɣ kaabʊ kɔyɔ kɩ-tɛ helimaɣ nakayɩ wɛɛ nɛ kɛwɛ ɖoŋ ɛzɩ kpɛlɩ kpɛlɩ ñɩɣtʊ sɔŋ yɔ nɛ ɩlakɩ ɖɔɖɔ nɛ ɛsɩtɛɣlɩm lɩɩ. Yee pɩkɩla eyʊ wɩzʊʊ, ɛyʊ taa ɛvɛyɩ lɛlɛŋ, yaa nabʊyʊ laba-ɩ nɛ ɛ-yɔɔ wɩɣʊ kɔyɔ, ɛsɩtɛɣlɩm ɛɛlaɣzʊ lɩʊ. Pɩtɛ lɛ, ɛyʊ taa ɛkɩla leleŋ, woŋga ɛkɩla-ɩ yaa nabʊyʊ yem, ɛ-ɛsɩtɛɣlɩm pɩzʊʊ pɩlɩɩ ɖɔɖɔ.

Sɔŋzɩ nasɩyɛ taa lɛ, ɛyaa nabayɩ wɛɛ nɛ pɩsɩma wiu camɩyɛ nɛ sɩm ɛlaba ɖoɩ kɔyɔ, mba patɩŋ nɛ powolo pewi-i. Ɛsɩtɛɣlɩm taa nɛ lɩm nɛ lɩm mbʊ pɩ-taa nɛ klɔɖɩ nɛ sodiyɔm tomnasi. Tomnasɩ sɩnɛ sɩhaɣna ɛsɩtɛɣlɩm kɛ lelemɩnaɣ ŋga kɛkɛ ɖɔm yɔ. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, nazɩyʊ sɩɣlɩyʊ, nʊmnaa, pɩdʊʊ, yaɖɛ taa kʊlʊm nɛ kɔɔ ndɩ ndɩ pisida ɛsɩtɛɣlɩm taa. Pɩnaɣ 1981 ñɩnɩya ñɩna nɛ pana se mbʊ pɩwɛ ɛsɩtɛɣlɩm taa pɩwɛ ndɩ ndɩ pɩlɩɩna wɩlɩʊ ŋgʊ ɛyʊ wiu yɔ. Ɛsɩtɛɣlɩm mbʊ pɩlɩʊ alɩwaatʊ ndʊ ɛyʊ taa wɩɣʊ yɔ, pɩ-taa nɛ yaɖɛ taa kʊlʊm pɩkɩlɩ mbʊ pɩlɩʊ alɩwaatʊ ndʊ pɩkɛna nabɩyʊ labɩna pʊndʊ ɖoli yem ñɩɩɩ yɔ.

Ɛsɩtɛɣlɩm wɛ ɖeu mbʊ pʊyɔɔ yɔ pɩhaɣ ɔkɩsɩzɛɛnɩ nɛ pɩñalʊ ɛsɛ hutu nɛ ɛsɛ pee asuluma. Wiliu lʊkɩna ɖɔɖɔ ɛyʊ ñʊʊ taa yaa ɛ-maɣzɩm taa wɩzasɩ kʊɖomɩŋ weyi ɩpɩzʊ ɩha ɛsɛ ñɩŋgɩyɛ yɔ. Wiliu kɛna ɖɔɖɔ nɔmɔʊ ŋgʊ ɛyʊ tɩŋgʊna nɛ ɛwɩlɩ ndʊ tɩɩsaŋgɩ-ɩ yɔɔdʊ yɔ. Ɛzɩ pɩɣa ɛjam yɔ, akpadayʊ yaa ɖɔɖɔ alɩwaatʊ ndʊ pɩkɩla ɛyʊ ɖɩɩzʊ yaa wɩzʊ yɔ. Pɩnzɩ 45 wayɩ pɩwɛ ɛyʊ kaɖɛ se ewii nɛ ɛsɩtɛɣlɩm lɩɩ ɛzɩ pɩdɩɩ yɔ mbʊ pʊyɔɔ yɔ, ɛ-ɛsɛ hutu ajɔɔla hʊwa nɛ aatasʊ tisu kɛ ɛsɩtɛɣlɩm camɩyɛ. Pɩtɛ wɛtʊ ndʊ tɩkɩla wɛʊ halʊ tɛ.