Ŋvɛɛ sʊlʊm

Pɩlɩɩna Wikipediya
Wine consumption world map
Montana Marlborough Sauvignon blanc in Iittala Glass

Ŋvɛɛ kɛ sʊlʊm ɖoŋ ñɩmbʊ palaba-pʊ nɛ akpalasɩɣ nɔɔ tɩŋ, akpalasɩɣ tɩŋ piye (pada kɛlɛ Vitis vinifera). Ɛrɔpʊ ajɛya taa lɛ, ɖɩ-tɔbʊʊ lɩzɩɣ keeke kɛlɛ se ŋvɛɛ kɛ sʊlʊm ɖoŋ mbʊ mbʊ pɩlɩna pɩdʊʊ ɖoŋ ŋgʊ cɔlɔ mbilim yaa hɔɔlʊʊ yɔ, akpalasɩɣ nɔɔ lɛɛŋ yaa ɖɔfɩ ŋgʊ. Paalakɩ ŋvɛɛ sʊlʊm lɛ, anasaayɩ yaɣ se vinification. Ŋvɛɛ sʊlʊm labʊ kpɛlɛkʊʊ anasaayɩ ya se œnologie.

Mbʊ piyeba ŋvɛɛ waa ɖɔɔ sakɩyɛ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ mbʊ lɛ se hayɩm naa wɛ ndɩ ndɩ pɩlɩna tɛtʊ cɔlɔ nɛ pɩtɛ tɩŋ wɛ ndɩ ndɩ ɖɔɖɔ nɛ pɩtɛ labʊ wɛ ndɩ ndɩ ɖɔɖɔ yaa pɩlɩna ɖɔɖɛ cɔlɔ. Mbʊ yebina nɛ papɩzɩɣ pala ŋvɛɛ kɩsɛmʊʊ yaa kʊlʊmʊʊ yaa kɩsɛmʊʊ caaʊ ɛlɛ, ɖɔɖɔ lɛ, ŋvɛɛ naa taa wɛ leleŋ ndɩ ndɩ (nakʊyʊ wɛ ñaŋ, nakʊyʊ taa wɛ leleŋ), nakʊyʊ wasɩɣ nakʊyʊ ɛɛwasɩɣ. Akpalasɩɣ nɔɔ tɩŋ haɖaʊ mʊ hayɩm siŋ ajɛyɛ taa nɛ ajɛyaa sakɩyɛ hayʊʊ-kʊ.

Ŋvɛɛ kɩsɛmʊʊ, palaba-kʊ nɛ akpalasʊʊ nɔɔ tɩŋ pee tɛ lɩm alɩwaatʊ ndʊ pudukuna tomnaɣ. Walaaa tɛ ɖɔnɛ taa lɛ, akpalasʊʊ nɔɔ tɩŋ kɩkpɛdʊʊ palakɩna ŋvɛɛ kɩsɛmʊʊ ɛlɛ, ŋvɛɛ sʊlʊm kɩsɛmɩŋ sakɩyɛ wɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ mbʊ yɔ. Kpaɣ ɛzɩ sampañɩ ɖenɖe akpalasʊʊ nɔɔ kɩkpɛdʊʊ palabɩna nɛ pɩpɩsɩ ŋvɛɛ kʊlʊmʊʊ. Ŋvɛɛ kʊhʊlʊmʊʊ, palaba-kʊ nɛ akpalasʊʊ nɔɔ kʊlʊmʊʊ kɛnɛ. Ŋvɛɛ kɩsɛmʊʊ caaʊ palaba-kʊ nɛ ŋvɛɛ kʊlʊmʊʊ pɩkɔɔ pɩtalɩ ŋvɛɛ kɩkpɛdʊʊ.

Ŋvɛɛ ɛzɩ ɛyʊ nɩɣʊ yɔ pɩkɛ tɩŋ piye sʊlʊm ŋgʊ payaɣ se akpalasʊʊ nɔɔ. Kɩlɩna Vitis vinifera tɩŋ pee tɛ. Kɩ-tɛ tɩŋ kɩ-hayɩŋ ɖɔ pɩŋ. Tɩŋ lɛɛŋ weyi ɛkɛ Vitis (Vitis riparia, Vitis rupestris ou Vitis berlandieri) ñasɩna nɛ patamsʊʊ ɛ-pilinzi. Akpalasʊʊ nɔɔ tɩŋ tɔbʊʊ maɣmaɣ wɛ tɛtɛɛ nɛ pɩsaɣ piliŋga ŋga patamsa yɔ kɔhɔ. Ŋvɛɛ

Masandra subterejo1

ŋgʊ patatamsɩɣ kɩ-pilinzɩ yɔ kɩfɛyɩ leleŋ nɛ kɩkɛtɩna ɛyʊ.