Ŋgbam

Pɩlɩɩna Wikipediya

Ngbam wɛ sʊnzʊma tiiye taa nɛ payaɣ-pʊ ɖɔɖɔ se kɛɛmasɩ kʊlʊmsɩ. Ɛyaa kaatɛma maɣzɩɣ ɖooo lɔŋ taa se ngbam wɛ izɔptɛɛrɩ pɩlɩʊ taa nɛ pɩlɩɣ kʊnɛ kɩ-taa kekelikelasɩ tiiɣwa talɩɣ ɛzɩ 281 yɔ nɛ sɩwɛ ndɩ ndɩ nɛ hɔɔlɩŋ ɛnʊ ɛlɛ pɩzɩɣ ɛtalɩ ɛzɩ 2 600 yɔ.

Ŋgbam nabʊyʊ wɛɛ nɛ pɩwɛna keŋ nɛ payaɣ-se aceendan, lɛɛbʊ payaɣ se tiye, hʊʊ wɛɛ ɖɔɖɔ ngbam kɛna kekelikelasi nzɩ sɩɖɔŋ com com yɔ nɛ sɩɖɔnɛ taa lɛ sɩɩɖɔŋ yem yem, siisidiɣ ɖama, sɩɖɔŋ ɖɔndɩyɛ yɔɔ.

Ŋgbam kɛna kekelikelaɣ ŋga kakɩlɩɣ caɣʊ hʊla yɔɔ nɛ nemeɣsi tɛɛ yɔ. Pʊsɔɔla ñɩtʊ nɛ tɛtʊ ndʊ tɩwɛ fʊʊyɛɛɛ yɔ. Ngbam sɔɔlɩ wɛʊ ajɛya wena a-taa soŋgaɣ wɛɛ yɔ. Kekelikelasi nzɩ sɩ-taa nasɩyɛ kɛ mɔsɔŋwaa, mbʊ pʊyɔɔ yɔ sɩmaɣ tɛtʊ pempempem nɛ sɩwɛɛ tɩ-taa. Sɩ-kʊdʊyʊʊ ɛnʊ payaɣ-ɩ se kpanɛ yaa ɖɩkpɛnɖɛ.

Ŋgbam ɛɛhaɣ alɩwaatʊ kɛ kuduyiŋ weyi pamana kpongbolonaa yaa tɩŋ yɔ mbʊ pɔyɔɔ yɔ pɩpɩzɩɣ pʊsʊʊ pɩtaa nɛ nɛ pɩwɛɛ tɔɔʊ yɔɔ nɛ fenasɩ cabɩ taa mbʊ yɔ kuduyuu ɖaba.