Wɩsɩ ɖɩlɩyɛ

Pɩlɩɩna Wikipediya

Tɛtʊ putuuɖe wɛna hɔɔlɩŋ nɩnza: wɩsɩ ɖɩlɩyɛ, wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ, hayʊ kiŋ nɛ hadɛ kiŋ. Wɩsɩ ɖɩlɩyɛ pama ɛsɛ nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ. Hɔɔlʊʊ sɔsɔʊ kʊnɛ kɩwɛ ɖenɖe wɩsɩ ɖɩlɩyɛ wɛɛ yɔ ɖeyi ɖeyi. Patasɩɣ-kʊ ya ɖɔɖɔ se wɩsɩ ɖɩnayɛ. Aŋgilisi kʊnʊŋ taa lɛ, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ kɛ payaɣ se tɛbɩyɛ nɛ pɩ-lɩmazɩyɛ wobina Kɩrɛkɩ kʊnʊŋ tɔm yɔɔ ɖɔɖɔ mbʊ payaɣ se kalɩmakoye yɔ. Wɩsɩ ɖɩlɩyɛ wɛ ɖoli kʊɖʊm ɛlɛ paanɩ ɛnaɣ loniye ɖɩnɛ pɩlɩɩna ɖenɖe ɛwɛɛ yɔ.

Pʊyɔɔ yee palɩza tɛtʊ natʊyʊ kɛ takayaɣ hayʊ yɔ kɔyɔ, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ pɩzʊ pɩwɛ ndɩ. Pʊyɔɔ kɛ ɛyʊ ɛcɔŋna Saapɔŋ kɛ takayaɣ hayʊʊ yɔɔ kɔyɔ, ɛnaɣ se Amerika tɛtʊ yeba tɩwɛɛna wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa kiŋ. Mbʊ yebina nɛ tɛtʊ yaa loniye naɖɩyɛ ɛtɩɩwɛn lɛɛɖɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ, payaɣ-ɖɩ se wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa ɛjaɖɛ yaa loniye. Erɔpʊ tɛtʊ taa lɛ, tɔm piye ɖɩnɛ panɩɩzʊna-ɖɩ lona wena awɛ tɛtʊ tʊʊzʊʊ wɛtʊ taa yɔ, caanaʊ taa tɔm yaa ɖɔdɖɔ ɛsakuliye naɖɩyɛ tɔm ɛzɩ ajɛya wena awɛna Turikii yaa Saapɔŋ yɔ.

Aliwaatʊ ndʊ keteŋga kpeekpe you tɛma nɛ pɩkazɩna tɛŋtɛŋga tɛɛ ñɩŋgʊ lɛ, pɔyɔɔdʊʊ ajɛya wena awɛna awɛna wɩsɩ ɖɩlɩyɛ kɔyɔ, pɔyɔɔdʊʊ ajɛya wena awɛna Erɔpʊ hɛkʊ nɛ hɛkʊ taa nɛ wena awɛna wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa yɔ. Pɩɩkɛna ajɛya wena Rusii kpacayaɣ yɔ yaa ɖɔɖɔ wena a-tɔsʊʊ hʊʊ nɛ ɛsɩndaa wobu wɛ tɛtʊ ndʊ ndʊ tɩ-samaɣ lɩmaɣzɩyɛ kpɛnda ñɩm kʊɖʊmbʊ yɔɔ yɔ. Ɖeɖe nɛ sɔnɔ lɛɣzɩtʊ kɩfatʊ ndʊ tɩlɛɣzaa yɔ tɩ-yɔɔ lɛ, paatasʊʊ mbʊ tʊʊzʊʊ. Payaɣ yem se Erɔpʊ hɛkʊ taa ajɛya yaa wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa ñɩna. Yaa ɖɔɖɔ Palkanɩ ajɛya.