Tɩmaatɩ
Tɩmaatɩ kɛna ɖozi nzɩ sɩlɩna Amerika ilemiye taa nɛ hadɛ kiŋ hʊʊlʊʊ taa yɔ.Papɩɩzʊʊ pɔtɔɔ tɩmaatɩ nɛ lɛŋ yaa pehili. Tɩmaatɩ wɛɛ ndɩ ndɩ: natʊyʊ wɛ kpataaɖaa kpataɖaa nɛ payaa-tʊ se kabɩyɛ tɩmaatɩ, lɛɛtʊ wɛ lɔbɔɔ lɔbɔɔ nɛ payaɣ-tʊ se heu yaa haɣ ladɩyɛ, natʊyʊ wɛ kuŋgulum kuŋgulum nɛ natʊyʊ ɖɔɖɔ kɛ payaɣ se gbooboo yaa.
Tɩmaatɩ ndʊ tɩtɛsɛɛ yɔ ndʊ payaɣ se akoya nɛ paapɩzʊʊ pɔtɔɔ-tʊ yaa pehilina ɖozɩ. Ndʊ pehiluu yɔ pɩkɛna kɩjɛyʊʊ se tɩpɩɩcamɩyɛ nɛ tɩsɛɛ pɩtɛkɛ mbʊ tɩwɛʊ ñɩmɩŋ yaa siziŋ.Tɩmaatɩ ɖizi fɛyɩ sotu tɩwɛ yadaʊ nɛ tɔmbɔlʊ yaa mɔʊ kɛ pakɩlɩɣna ɖozi nzɩ tɔɔnaʊ. Pahayʊ-tʊ yɔ pamɩzʊ tɩ-pee añɔ pʊcɔ pɔsɔ-tʊ. Tɩŋ cikpeŋ weyi pɔsɔʊ yɔ, papɩsʊʊ pɔsɔ-ɩ ayaama taa yem yaa fɛɛnʊʊ taa yaa paa ɛzɩ kuzontu taa ɛlɛ pɩwɛɛ se heelim nɛ wɩsɩ pikeŋ pazɩ pazɩ. Tɩmaatɩ naʊ mbʊ yɔ, kɩɩwɛɛkɩɣ yem: papɩzʊ patɩzɩ-kʊ nɛ kɩpɩsɩ tɔɖɩɩɩ nɛ paɖʊ nʊm nabʊyʊʊtɩ-yɔɔ nɛ pasɩɩ fenasi cabɩ pɩɩwɛɛkʊʊ. Tɩmaatɩnaa wɛna pɩlɩŋ sakɩyɛ nɛ nɩɩyɛ pɩzɩɣ
.jpg)
ɩwɛɛ lʊlʊʊ yɔɔ pɩnzɩ sakɩyɛ nɛ nɩɩyɛ lɛ, pɩnaɣ kʊɖʊmaɣ ɖeke tɩlʊlʊʊ.