Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Contenu supprimé Contenu ajouté
Kamazina (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Création d'une page sur le cuivre
 
Katxis (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Caŋa 6: Caŋa 6:
Ñɩɣtʊ ndɩ ndɩ ndʊ palabɩna pʊrɔnzɩ yɔ, tɩɩmʊʊ kalɩkɔdaɣ, tɩɩwɛɛkɩɣ, pɩtɛ ɖɔɖɔ lɛ, tɩɩpʊkɩ kaʊ. Ɛlɛ, wondu ndʊ palabɩna pʊrɔnzɩ ñɩɣyʊʊ yɔ, yee palakɩ-tʊ nɛ tʊmɩyɛ lɩm taa kɔyɔ, tɩpɩzɩɣ tɩwɛɛkɩ yaa tɩpʊʊ. Ñɩɣtʊ ndʊ tɩhɔŋ laatriki miŋ pɩdɩɩfɛyɩ. Ñɩɣtʊ ndʊ ɖɔɖɔ pakayɩɣna asiyee (acier) ñɩɣyʊʊ yɔɔ. Weyi ɛlakɩ pʊrɔnzɩ yɔ, payaɣ-ɩ se pʊrɔnziyee (bronzier).
Ñɩɣtʊ ndɩ ndɩ ndʊ palabɩna pʊrɔnzɩ yɔ, tɩɩmʊʊ kalɩkɔdaɣ, tɩɩwɛɛkɩɣ, pɩtɛ ɖɔɖɔ lɛ, tɩɩpʊkɩ kaʊ. Ɛlɛ, wondu ndʊ palabɩna pʊrɔnzɩ ñɩɣyʊʊ yɔ, yee palakɩ-tʊ nɛ tʊmɩyɛ lɩm taa kɔyɔ, tɩpɩzɩɣ tɩwɛɛkɩ yaa tɩpʊʊ. Ñɩɣtʊ ndʊ tɩhɔŋ laatriki miŋ pɩdɩɩfɛyɩ. Ñɩɣtʊ ndʊ ɖɔɖɔ pakayɩɣna asiyee (acier) ñɩɣyʊʊ yɔɔ. Weyi ɛlakɩ pʊrɔnzɩ yɔ, payaɣ-ɩ se pʊrɔnziyee (bronzier).

[[Category:!Main category]]

22 Ɖomaɣ fenaɣ 2016 à 11:45 wiye ñɔɔzɩtʋ kɩlɛɣzɩtʋ

Kwivri ñɩɣtʊ pɛkpɛndaa nɛ pala ñɩɣyʊʊ ŋgʊ payaɣ se pʊrɔnzɩ (bronze) yɔ. Ɛlɛ, sɔnɔ yɔ Kwivri nɛ eetɛɛ (étain) pa-ñɩɣtʊ pɛkpɛndaa nɛ pɩpɩsɩ pʊrɔnzɩ ñɩɣyʊʊ.

Takayɩsɩ maʊ taa lɛ, payaɣ pʊrɔnzɩ ñɩɣyʊʊ ɖɔɖɔ se ɛɛrɛɛ (airain). Mbʊ payaɣ se kampanolozii (campanologie) yɔ, pʊ-tʊmɩyɛ labʊ taa lɛ, pʊrɔnzɩ kɛ ñɩɣtʊ ndʊ pɛkpɛndaa nɛ poluki ɛgaŋgala yɔ.

Ñɩɣtʊ ndɩ ndɩ pɛkpɛndaa nɛ pala pʊrɔnzɩ ñɩɣyʊʊ. Ñɩɣtʊ ndʊ pɛkpɛndaa yɔ, ndʊʊ yɔ : Kwivri (cuivre) nɛ aliminiyɔɔm (aluminium) nɛ plɔɔm (plomb) nɛ periliyɔɔm (béryllium) nɛ maŋganɛɛzɩ (manganèse) nɛ tuŋgistɛɛn (tungstène). Ñɩɣtʊ ndɩ ndɩ ndʊ, tɩ-taa lɛ, Kwivri kɩlɩna ɖɔʊ pʊrɔnzɩ taa. Pɛtɛyɩ pʊrɔnzɩ tam mɩnɩʊ yɔ, Kwivri kɛ hɔɔlʊʊ 60 mpilim. Halɩ kɩpɩzɩɣ kɩtalɩ hɔɔlʊʊ 95 mbʊ yɔ. Papɩzɩɣ pana ɖɔɖɔ pʊrɔnzɩ taa silisiyɔɔm (silicium) nɛ fɔzɩfɔɔrɩ (phosphore) nɛ sɛŋkɩ (zinc) pazɩ pazɩ.

Ñɩɣtʊ ndɩ ndɩ ndʊ palabɩna pʊrɔnzɩ yɔ, tɩɩmʊʊ kalɩkɔdaɣ, tɩɩwɛɛkɩɣ, pɩtɛ ɖɔɖɔ lɛ, tɩɩpʊkɩ kaʊ. Ɛlɛ, wondu ndʊ palabɩna pʊrɔnzɩ ñɩɣyʊʊ yɔ, yee palakɩ-tʊ nɛ tʊmɩyɛ lɩm taa kɔyɔ, tɩpɩzɩɣ tɩwɛɛkɩ yaa tɩpʊʊ. Ñɩɣtʊ ndʊ tɩhɔŋ laatriki miŋ pɩdɩɩfɛyɩ. Ñɩɣtʊ ndʊ ɖɔɖɔ pakayɩɣna asiyee (acier) ñɩɣyʊʊ yɔɔ. Weyi ɛlakɩ pʊrɔnzɩ yɔ, payaɣ-ɩ se pʊrɔnziyee (bronzier).