Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Contenu supprimé Contenu ajouté
Kamazina (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Création d'une page intitulé "Béhanzin"
 
Katxis (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Caŋa 7: Caŋa 7:
Kpou kɛkɛŋna Béhanzin caa Kini-Kini kigiluu.
Kpou kɛkɛŋna Béhanzin caa Kini-Kini kigiluu.
Kpelaɣ ŋga pasaɣ-kɛ nɛ kɛwɛɛna naŋgbanzɩ naadozo nɛ naataŋkpala nɛ pɩsaʋ kʋlʋlʋʋ nɛ lɛɛma ŋgʋ pesiki kisiu yɔ nɛ malɩfa ḿba kɛkɛŋna e-kewiyaɣ ɖoŋ.
Kpelaɣ ŋga pasaɣ-kɛ nɛ kɛwɛɛna naŋgbanzɩ naadozo nɛ naataŋkpala nɛ pɩsaʋ kʋlʋlʋʋ nɛ lɛɛma ŋgʋ pesiki kisiu yɔ nɛ malɩfa ḿba kɛkɛŋna e-kewiyaɣ ɖoŋ.

[[Category:!Main category]]

28 Lakɩŋ fenaɣ 2017 à 08:37 wiye ñɔɔzɩtʋ kɩlɛɣzɩtʋ

Wiyaʋ weyi payaɣ se, Béhanzin yɔ, palʋla-ɩ pɩnaɣ 1845 taa nɛ ɛkɔɔ ewona sɔsaa mʋlʋm saŋayɩŋ fenaɣ kɩyakʋ hiu (10) ñɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1906 ñɩŋa taa. Blida tɛtʋ taa Béhanzin sɩba. Wiyaʋ Béhanzin kʋɖʋm ɛnʋʋ payaɣ ɖɔɖɔ se Gbêhanzin yaa Gbèhanzin yaa ɖɔɖɔ se Gbèhin azi bô ayidji Ahosou Gbowelé. Yee patakalɩna wiyaʋ weyi payaɣa-ɩ se Adandozan kɔyɔ, pʋpʋ, Béhanzin kɛ Abomey ɛjaɖɛ wiyaʋ hiu nɛ kʋɖʋm tʋ. Ɖahʋma (Abomey) ɛjaɖɛ payaɣ sɔnɔdaa se Penɛɛ (Benin) ɛjaɖɛ. Behanzin tɔɔ kewiyaɣ Ɖahʋma ɛjaɖɛ taa kɔlaɣ fenaɣ kɩyakʋ loɖo ñɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1890 taa nɛ puwolo pɩsɩɩna kɔlaɣ fenaɣ kɩyakʋ hiu nɛ kagbaanzɩ (15) ñɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1894 ñɩŋa taa. Pʋ-tɔbʋʋ se, pɩnaɣ 1894 taa ɛlɔɔ nɛ ekizi kewiyaɣ. Payaɣ Béhanzin caa se, Da-Da Glèlè Kini-Kini. Béhanzin ɛnʋ sakɩyɛ yaɣa-ɩ se Ahokponu nɛ pɛɖɛyɩɣ-ɩ se prince Kondo. Pɩnaɣ 1875 ñɩŋa taa papazɩ-ɩ ɖɛʋ ḿbʋ. Béhanzin nɛ Porto-Novo tɛtʋ wiyaʋ patanaɣ ɖama nɛ ɛsɩyɛ kpem. Porto-Novo tɛtʋ wiyaʋ payaɣ se Toffa. Pɔkɔma pataa wiyaʋ Béhanzin num kiɖeɖem nɛ ɛpɩsɩ kelekele tʋ lɛ, pɛɖɛ-ɩ nɛ hɩla ndɩ ndɩ. Hɩla wena pɛɖɛɣana-ɩ yɔ, anaa yɔ : payaɣa se Dada, pʋ-tɔbʋʋ se samaɣ tɩŋa caa. Payaɣa-ɩ ɖɔɖɔ se, Dokounnon, pʋ-tɔbʋʋ se, ɛnʋ tɩna ñɩm tɩŋa payɩ nɛ ɛtɛyɩɣ ɛyaa. Ɛ-hɩɖɛ kɩsɛsɛyɛ lɛɛɖɛ yɔ se, Sèmèdo, hɩɖɛ ɖɩnɛ, ɖɩɖɩ tɔbʋʋ kɛlɛ se, kedeŋa kpeekpe wɩlɩyʋ. Patasa Béhanzin caa ɖɛyʋʋ se Aïnon, pʋ-tɔbʋʋ se, tɛtʋ kpeekpe wɩlɩyʋ. Paya-ɩ ɖɔɖɔ se, Jèhossou, pʋ-tɔbʋʋ se, kejisi ndɩ ndɩ tɩŋa sɩnɖʋ. Pɛɖɛyaɣ-ɩ ɖɔɖɔ nɛ hɩla sɔsɔna lɛɛna ndɩ ndɩ. Kpou kɛkɛŋna Béhanzin caa Kini-Kini kigiluu. Kpelaɣ ŋga pasaɣ-kɛ nɛ kɛwɛɛna naŋgbanzɩ naadozo nɛ naataŋkpala nɛ pɩsaʋ kʋlʋlʋʋ nɛ lɛɛma ŋgʋ pesiki kisiu yɔ nɛ malɩfa ḿba kɛkɛŋna e-kewiyaɣ ɖoŋ.