Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Contenu supprimé Contenu ajouté
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Correction orthography catégorie
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
liens
 
Caŋa 1: Caŋa 1:
[[File:Helmeted guinea fowl.jpg|thumb|Helmeted guinea fowl|Su]]
[[File:Helmeted guinea fowl.jpg|thumb|Helmeted guinea fowl|Su]]


Su wɛna keŋ nɛ nangbanzɩ naalɛ. Su wɛ sʊmasɩ tiiye taa nɛ ɛkʊyʊ ɛsɔtaa. Africa taa ɛlɩnaa. Suŋ hʊndʊ wɛ ntɩ ntɩ. Nɩɩyɛ kɛ kɩkpɛdɩŋ, lɛɛŋ kɛ kʊlʊmɩŋ yaa hʊlʊʊ. Nɩɩyɛ ɖɔɖɔ wɛ takɩŋ takɩŋ yaa mɛɖʊ mɛɖʊ. Su ñʊʊtaa hʊndʊ wɛ kpɛmlɛɛɛ. Su tɔkɩ tɩŋ pe, ñɩtʊ nɛ tɩ-pe, ataanikasɩ, ŋgbam, kayɩmasɩ nɛ ajaɣkoŋgonaa. Ɖɩɣa sʊŋ wɛɛ nɛ awayɩ ñɩŋ ɖɔɖɔ wɛ. Papɩzɩɣ pakpaɣ ɛ-hʊndʊ nɛ pasandɩna pʊyʊ mbʊ pʊyɔɔ yɔ tɩkɛ acana pʊyʊ. Su ɖʊʊ hala kʊɖʊʊ nɛ ɛpabɩ a-yɔɔ nɛ sʊʊsɩ kɔɔvnɛ sɩlɩɩ fenaɣ kʊɖʊmaɣ wayɩ. Su nandʊ wɛ ɖeu kamaɣ fɛyɩ.
Su wɛna keŋ nɛ nangbanzɩ naalɛ. Su wɛ sʊmasɩ tiiye taa nɛ ɛkʊyʊ ɛsɔtaa. [[Afrɩka tɛtʋ wandamm (Continent africain)|Afrika]] taa ɛlɩnaa. Suŋ hʊndʊ wɛ ntɩ ntɩ. Nɩɩyɛ kɛ [[Kɩkpɛɛdɩm|kɩkpɛdɩŋ]], lɛɛŋ kɛ [[Tɔlɩm kʊhʊlʊmɩŋ|kʊhʊlʊmɩŋ]]. Nɩɩyɛ ɖɔɖɔ wɛ takɩŋ takɩŋ yaa mɛɖʊ mɛɖʊ. Su ñʊʊtaa hʊndʊ wɛ kpɛmlɛɛɛ. Su tɔkɩ tɩŋ pe, ñɩtʊ nɛ tɩ-pe, ataanikasɩ, ŋgbam, kayɩmasɩ nɛ ajaɣkoŋgonaa. Ɖɩɣa sʊŋ wɛɛ nɛ awayɩ ñɩŋ ɖɔɖɔ wɛ. Papɩzɩɣ pakpaɣ ɛ-hʊndʊ nɛ pasandɩna pʊyʊ mbʊ pʊyɔɔ yɔ tɩkɛ acana pʊyʊ. Su ɖʊʊ hala kʊɖʊʊ nɛ ɛpabɩ a-yɔɔ nɛ sʊʊsɩ kɔɔvnɛ sɩlɩɩ fenaɣ kʊɖʊmaɣ wayɩ. Su nandʊ wɛ ɖeu kamaɣ fɛyɩ.


[[File:Guinea fowl J6.jpg|thumb|Su]]
[[File:Guinea fowl J6.jpg|thumb|Su]]


Kacalaɣ su weyi pɛlɛɣ-ɩ ɖɔʊ yɔ, ɛɛmala ɖɩɣa camɩyɛ, ɛlɛ ɛɛsɔʊ tɩŋ kpaʊ yɔɔ. Su sɔɔla tɩŋ yɔɔ sʊʊ nɛ ɛtɔsɔɔlɩ ɖɔɖɔ se pakpaɣ-ɩ yem yem. Africa taa kɛ Grecia ñɩma ne Roma mba pakpaɣna-ɩ nɛ powona-ɩ padɛ. Powona-ɩ nɛ papazɩ-ɩ pa-sɩɩna laʊ. Papaza-ɩ ɖɔʊ mbʊ lɛ paya-ɩ se “Ɛɛndɩ Kelimiye”. Alɩwaatʊ ndʊ papaaza-ɩ laʊ lɛ, pɛlɛɛzɩ nɛ papɩsɩna se “Pharaon Kelimiye”. Pʊwayɩ keŋŋŋ lɛ Portugal kpɩyʊ sayʊ sɔsɔ nɔɔyʊ kpaɣ-ɩ Africa taa nɛ ewonayɩ ɛ-tɛ nɛ ɛtʊ-ɩ hɩɖɛ se “su”. Pinzɩ mɩnɩŋ xv taa kɛ papazɩ ɖɔʊ suŋ France tɛtʊ taa sɩŋŋŋ.Pɩnaɣ2010 taa kɛ pana se kedeŋa kpeekpe taa lɛ, France kɩlɩʊ na suŋ ɖɔʊ. France taa ageeta wona a-taa pakɩlɩɣ-ɩ ɖɔʊ yɔ, a-naa lɛ Loire nɛ Grand Sud-Ouest, nɛ Rhone-Alpes nɛ Centre.
Kacalaɣ su weyi pɛlɛɣ-ɩ ɖɔʊ yɔ, ɛɛmala ɖɩɣa camɩyɛ, ɛlɛ ɛɛsɔʊ tɩŋ kpaʊ yɔɔ. Su sɔɔla tɩŋ yɔɔ sʊʊ nɛ ɛtɔsɔɔlɩ ɖɔɖɔ se pakpaɣ-ɩ yem yem. Afrika taa kɛ [[Krɛsɩ|Kresi]] ñɩma ne [[Room]] mba pakpaɣna-ɩ nɛ powona-ɩ padɛ. Powona-ɩ nɛ papazɩ-ɩ pa-sɩɩna laʊ. Papaza-ɩ ɖɔʊ mbʊ lɛ paya-ɩ se “[[Ɛndɩ]] Kelimiye”. Alɩwaatʊ ndʊ papaaza-ɩ laʊ lɛ, pɛlɛɛzɩ nɛ papɩsɩna se “Pharaon Kelimiye”. Pʊwayɩ keŋŋŋ lɛ [[Pɔritigaalɩ|Poritɩgaalɩ]] kpɩyʊ sayʊ sɔsɔ nɔɔyʊ kpaɣ-ɩ Afrika taa nɛ ewonayɩ ɛ-tɛ nɛ ɛtʊ-ɩ hɩɖɛ se “su”. Pinzɩ mɩnɩŋ XV taa kɛ papazɩ ɖɔʊ suŋ Fransɩɩ ɛjaɖɛ taa sɩŋŋŋ. Pɩnaɣ 2010 taa kɛ pana se kedeŋa kpeekpe taa lɛ, Fransɩɩ kɩlɩʊ na suŋ ɖɔʊ.


[[File:Guinea fowl keet 1.jpg|thumb|Su pɩɣa]]
[[File:Guinea fowl keet 1.jpg|thumb|Su pɩɣa]]

Wayɩ wayɩ ñɔɔzɩtʋ (efemiye : 27 Saŋayɩŋ fenaɣ 2017 à 17:24)

Su

Su wɛna keŋ nɛ nangbanzɩ naalɛ. Su wɛ sʊmasɩ tiiye taa nɛ ɛkʊyʊ ɛsɔtaa. Afrika taa ɛlɩnaa. Suŋ hʊndʊ wɛ ntɩ ntɩ. Nɩɩyɛ kɛ kɩkpɛdɩŋ, lɛɛŋ kɛ kʊhʊlʊmɩŋ. Nɩɩyɛ ɖɔɖɔ wɛ takɩŋ takɩŋ yaa mɛɖʊ mɛɖʊ. Su ñʊʊtaa hʊndʊ wɛ kpɛmlɛɛɛ. Su tɔkɩ tɩŋ pe, ñɩtʊ nɛ tɩ-pe, ataanikasɩ, ŋgbam, kayɩmasɩ nɛ ajaɣkoŋgonaa. Ɖɩɣa sʊŋ wɛɛ nɛ awayɩ ñɩŋ ɖɔɖɔ wɛ. Papɩzɩɣ pakpaɣ ɛ-hʊndʊ nɛ pasandɩna pʊyʊ mbʊ pʊyɔɔ yɔ tɩkɛ acana pʊyʊ. Su ɖʊʊ hala kʊɖʊʊ nɛ ɛpabɩ a-yɔɔ nɛ sʊʊsɩ kɔɔvnɛ sɩlɩɩ fenaɣ kʊɖʊmaɣ wayɩ. Su nandʊ wɛ ɖeu kamaɣ fɛyɩ.

Su

Kacalaɣ su weyi pɛlɛɣ-ɩ ɖɔʊ yɔ, ɛɛmala ɖɩɣa camɩyɛ, ɛlɛ ɛɛsɔʊ tɩŋ kpaʊ yɔɔ. Su sɔɔla tɩŋ yɔɔ sʊʊ nɛ ɛtɔsɔɔlɩ ɖɔɖɔ se pakpaɣ-ɩ yem yem. Afrika taa kɛ Kresi ñɩma ne Room mba pakpaɣna-ɩ nɛ powona-ɩ padɛ. Powona-ɩ nɛ papazɩ-ɩ pa-sɩɩna laʊ. Papaza-ɩ ɖɔʊ mbʊ lɛ paya-ɩ se “Ɛndɩ Kelimiye”. Alɩwaatʊ ndʊ papaaza-ɩ laʊ lɛ, pɛlɛɛzɩ nɛ papɩsɩna se “Pharaon Kelimiye”. Pʊwayɩ keŋŋŋ lɛ Poritɩgaalɩ kpɩyʊ sayʊ sɔsɔ nɔɔyʊ kpaɣ-ɩ Afrika taa nɛ ewonayɩ ɛ-tɛ nɛ ɛtʊ-ɩ hɩɖɛ se “su”. Pinzɩ mɩnɩŋ XV taa kɛ papazɩ ɖɔʊ suŋ Fransɩɩ ɛjaɖɛ taa sɩŋŋŋ. Pɩnaɣ 2010 taa kɛ pana se kedeŋa kpeekpe taa lɛ, Fransɩɩ kɩlɩʊ na suŋ ɖɔʊ.

Su pɩɣa