Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

	Caama; Fransɩɩ : Allemagne
	EU-Germany;
.	.
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ:	Caama tɔm
Tɛtʋ sɔsɔtʋ:	Pɛrlɛɛnɩ
Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ:	.
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ:	Ɖoɖoo Angela Merkel
Ɛjaɖɛ walanzɩ:	. km²
Samaɣ ñʋʋ:	. (.)
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ:	. km²
Internet nimaɣ:	.

Navigation interactive dans l’historique

← Wayɩ ñɔɔzɩtʋ Ñʋʋzʋʋ kɩtɩŋɩm →

Contenu supprimé Contenu ajouté

VisuelWikicode

Intégrés

19 Ɖomaɣ fenaɣ 2016 à 17:06 wiye ñɔɔzɩtʋ kɩlɛɣzɩtʋ

Caama ɛjaɖɛ wɛ tuuɖe kedeŋa ŋga payaɣ se Eerɔpʋ yɔ kɛ-hɛkʊ taa ɖeyi ɖeyi. Caama ɛjaɖɛ kɛ kɩkpɛndɩɣ ajɛya. Caama ɛjaɖɛ wɛ tɛtʊ tʊnɛ tɩ-hɛkʊ taa: hayʊ kiŋ lɛ, Hayʊ teŋu, Taanemarɩkɩ nɛ Palitiki Teŋgu, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ, Pɔlɔɔñɩ ɛjaɖɛ nɛ Cɛɛkɩ ɛjaɖɛ, hadɛ kɩŋ lɛ, Otirisi nɛ Suwiisi ajɛya, pɩkazɩ nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊiyɛ taa lɛ Fransɩɩ, Lugizamburi, Pɛlɩsiki nɛ Peyiiba ajɛya. Caama tɛtʊ sɔsɔtʊ kɔyɔ, Pɛrlɛɛnɩ, ɖɔɖɔ lɛ, Hamburg, Munich nɛ Polɔɔñɩ. Komina loniye sɔsɔyɛ wɛ Pɛɛrlɛnɩ tɛtʊ taa nɛ Pɔɔnɩ. Tɛtʊ ndu payaɣ se Frankfort-sur-Main yɔ, ndʊ lɛ tɔsʊʊ huu tɛ tɛtʊ.

Ɖooo pɩnzɩ mɩnɩʊ waa 15 taa kɛ caama mba mba pawɛ Caama nɛ hayʊ kɩŋ yɔ, pɛkpɛnda nɛ pɛwɛɛ mbʊ payaɣ se prootɛsɩtaŋ Ɛsɔ sɛtʊ aŋgba yɔ pɩ-taa. Pɩnaɣ 1933 kɛ Naazii waa kpaɣ kehiyaɣ kpelaɣ nɛ pɩla mbʊ hɛɛɛ hɛɛɛ nɛ kedeŋa kpeekpe you naalɛ ñɩŋgʊ paaza. Kedeŋa kpeekpe you naalɛ ñɩŋgʊ tɛma nɛ pahaba Naazii sɔɔjana lɛ, Caama lesi kɩ-tɛtʊ kpeekpe nɛ kɩtɛyɩ nabʊlɛ taa: wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ, RFA nɛ RDA ñɛwɛɛ Sooviyetiki ajɛya kɩkpɛndɩɣ nesi tɛɛ.

Pɩɩtɛyɩ mbʊ lɛ, koloŋa sɔsɔɔ nakɛyɩ kaakaɣna ajɛya anɛ anaalɛ ahɛkʊ taa nɛ payaɣ-kɛ se Pɛɛrlɛnɩ koloŋa. Pinaɣ 1989 tɛ kamɩŋ fenaɣ taa kɛ koloŋa ŋga kɔyɔka nɛ pɩkɔma aloma fenaɣ 1990 lɛ, hɔɔlɩŋ naalɛ ɛnʊ ɛkpɛndɩ. Caama mba kʊnʊŋ kɛ Caama nɛ euro kɛ pɔtɔkɩ se liidiya.

Caama taa samaɣ kɛ milionaa 81 nɛ peeɖe eyaa kɩlɩna ɖɔʊ kɛ europia ajɛya kɩkpɛndɩɣ aŋgba wena payaɣ se Union européenne yɔ a-taa. peeɖe ɛjaɖɛ ñʊʊdʊ, Ɖoɖoo Angel Merkel, kɛna ɛzɩ Union Eerɔpɩyɛɛ taa sɔdʊʊ sɔsɔʊ kpem yɔ nɛ paa anɩ ɛhaɣ-ɩ ñamtʊ sɩŋŋŋ ɖɔɖɔ.

Eerɔpʋ kpeekpe tɔsʊʊ hʊʊ nɔmɔʊ taa lɛ, Caama kɛna ɛjaɖɛ kacalaɣ ñɩnɖɛ nɛ kedeŋa kpeekpe taa lɛ, ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩkɛ naanza ñɩnɖɛ. pɩnaɣ 2011 taa lɛ, Caama kɛna ɛjaɖɛ naalɛ ñɩnɖɛ kɛ wena akpakɩɣ atɔsʊʊ nɛ añɩm nɛ apɛdɩɣ nɛ agbaa yɔ. Ajɛya 28 wena awɛ Union Eerɔpɩyɛɛ yɔ a-taa lɛ, Caama taa koŋ kɛ tʊma ñɩnɩya tɔɖɔɔ, pʊtɔbʊʊ se kɩyɛna fenaɣ pɩnaɣ 2015 kanɛ ka-taa mɩnɩʊ yɔɔ lɛ, ɛyaa ceeke naanza nɛ hɔɔlʊ ɖeke ñɩniʊ na tʊmɩyɛ se pala. Caama tɛtʊ taa ɛyaa hɛza nɛ paalakɩ kʊñɔmɩŋ caaa.

Caama nɛ Eerɔpʋ ajɛya lɛɛna panɩna nɛ ɖama nɛ pɔñɔzɩ kɩgaʊ ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ sɔnɔ se Eerɔpʋ ajɛya kɩkpɛndɩɣ taa yɔ. Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖɔɖɔ G7 taa, G20 taa, nɛ pɩtasɩna OTAN kɩgaʊ taa. Caama ɛjaɖɛ taa ɖɔɖɔ kɛ Eerɔpʋ hɛkʊ nɛ hɛkʊ liidiya ɖɩkpɛndɩyɛ tɛ koozaɣ sɔsɔɣa wɛɛ, pɩtasɩ ɖɔɖɔ ajɛya kpeekpe t;ɔm ɖɩhʊyɛ nɛ teŋgʊ yɔɔ waɖɛ tɛ kpelaɣ sɔsɔ wɛɛ.

@@ Caŋa 1: / Caŋa 1: @@
 {{Ɛjaɖɛ
 | Hɩɖɛ                     = Caama
-| Hɩɖɛ2                    = Allemagne
+| Hɩɖɛ2                    = [[Fransɩɩ kʊnʊŋ|Fransɩɩ]] : Allemagne
 | Kɩɖaʋ kɩdɛɛka            = .
 | Ɛjaɖɛ tɛ tampaɣ          = .
 | image_map                = [[File:EU-Germany.svg|thumb|EU-Germany]]
 | official_languages       = Caama tɔm
-| capital                  = Berlin
+| capital                  = Pɛrlɛɛnɩ
 | government               = .
 | president                = Ɖoɖoo Angela Merkel
@@ Caŋa 16: / Caŋa 16: @@
 }}
-Caama ɛjaɖɛ wɛ tuuɖe kedeŋa ŋga payaɣ se Eerɔpɩ yɔ kɛ-hɛkʊ taa ɖeyi ɖeyi. Caama ɛjaɖɛ kɛ kɩkpɛndɩɣ ajɛya. Caama ɛjaɖɛ wɛ tɛtʊ tʊnɛ tɩ-hɛkʊ taa: hayʊ kiŋ lɛ, Hayʊ teŋu, Taanemarɩkɩ nɛ Palitiki teŋu, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ, Poloñɩ ɛjaɖɛ  nɛ Cɛɛkɩ ɛjaɖɛ, hadɛ kɩŋ lɛ, Ootrisi nɛ Suuwiisi ajɛya, pɩkazɩ nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊiyɛ taa lɛ Fransɩ,  Lugizamburi, Pɛlɩsiki nɛ Peeyiiba ajɛya. Caama tɛtʊ sɔsɔtʊ kɔyɔ, Pɛrlɛɛnɩ, ɖɔɖɔ lɛ,Hambuuriki, Munisi nɛ Polɔɔñɩ. Komina loniye sɔsɔyɛ wɛ Pɛɛrlɛnɩ tɛtʊ taa nɛ Pɔɔnɩ. Tɛtʊ ndu payaɣ se Frankɩfɔɔrtɩ-sur-le-Main yɔ, ndʊ lɛ tɔsʊʊ huu tɛ tɛtʊ.
+Caama ɛjaɖɛ wɛ tuuɖe kedeŋa ŋga payaɣ se [[Eerɔpʋ tɛtʋ tɔm|Eerɔpʋ]] yɔ kɛ-hɛkʊ taa ɖeyi ɖeyi. Caama ɛjaɖɛ kɛ kɩkpɛndɩɣ ajɛya. Caama ɛjaɖɛ wɛ tɛtʊ tʊnɛ tɩ-hɛkʊ taa: hayʊ kiŋ lɛ, Hayʊ teŋu, Taanemarɩkɩ nɛ Palitiki Teŋgu, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ, [[Pɔlɔɔñɩ (Pologne)|Pɔlɔɔñɩ]] ɛjaɖɛ nɛ Cɛɛkɩ ɛjaɖɛ, hadɛ kɩŋ lɛ, [[Otirisi (Autriche)|Otirisi]] nɛ [[Suwiisi (Suisse)|Suwiisi]] ajɛya, pɩkazɩ nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊiyɛ taa lɛ [[Fransɩɩ (France)|Fransɩɩ]], Lugizamburi, Pɛlɩsiki nɛ [[Peyibaa (Pays-Bas)|Peyiiba]] ajɛya. Caama tɛtʊ sɔsɔtʊ kɔyɔ, Pɛrlɛɛnɩ, ɖɔɖɔ lɛ, Hamburg, Munich nɛ Polɔɔñɩ. Komina loniye sɔsɔyɛ wɛ Pɛɛrlɛnɩ tɛtʊ taa nɛ Pɔɔnɩ. Tɛtʊ ndu payaɣ se Frankfort-sur-Main yɔ, ndʊ lɛ tɔsʊʊ huu tɛ tɛtʊ.
-Ɖooo pɩnzɩ mɩnɩʊ waa 15 taa kɛ caama mba mba pawɛ  Caama nɛ hayʊ kɩŋ yɔ, pɛkpɛnda nɛ pɛwɛɛ mbʊ payaɣ se prootɛsɩtaŋ Ɛsɔ sɛtʊ aŋgba yɔ pɩ-taa. Pɩnaɣ 1933 kɛ Naazii waa kpaɣ kehiyaɣ kpelaɣ nɛ pɩla mbʊ hɛɛɛ hɛɛɛ nɛ kedeŋa kpeekpe you naalɛ ñɩŋgʊ paaza.  Kedeŋa kpeekpe you naalɛ ñɩŋgʊ tɛma nɛ pahaba Naazii sɔɔjana lɛ, Caama lesi kɩ-tɛtʊ kpeekpe nɛ kɩtɛyɩ nabʊlɛ taa: wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ, RFA nɛ RDA ñɛwɛɛ  Sooviyetikiajɛya kɩkpɛndɩɣ nesi tɛɛ.
+Ɖooo pɩnzɩ mɩnɩʊ waa 15 taa kɛ caama mba mba pawɛ Caama nɛ hayʊ kɩŋ yɔ, pɛkpɛnda nɛ pɛwɛɛ mbʊ payaɣ se prootɛsɩtaŋ Ɛsɔ sɛtʊ aŋgba yɔ pɩ-taa. Pɩnaɣ 1933 kɛ Naazii waa kpaɣ kehiyaɣ kpelaɣ nɛ pɩla mbʊ hɛɛɛ hɛɛɛ nɛ kedeŋa kpeekpe you naalɛ ñɩŋgʊ paaza. Kedeŋa kpeekpe you naalɛ ñɩŋgʊ tɛma nɛ pahaba Naazii sɔɔjana lɛ, Caama lesi kɩ-tɛtʊ kpeekpe nɛ kɩtɛyɩ nabʊlɛ taa: wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ, RFA nɛ RDA ñɛwɛɛ Sooviyetiki ajɛya kɩkpɛndɩɣ nesi tɛɛ.
 Pɩɩtɛyɩ mbʊ lɛ, koloŋa sɔsɔɔ nakɛyɩ kaakaɣna ajɛya anɛ anaalɛ ahɛkʊ taa nɛ payaɣ-kɛ se Pɛɛrlɛnɩ koloŋa. Pinaɣ 1989 tɛ kamɩŋ fenaɣ taa kɛ koloŋa ŋga kɔyɔka nɛ  pɩkɔma aloma fenaɣ 1990 lɛ, hɔɔlɩŋ naalɛ ɛnʊ ɛkpɛndɩ. Caama mba kʊnʊŋ kɛ Caama nɛ euro kɛ pɔtɔkɩ se liidiya.
-Caama taa samaɣ kɛ millionaa 81 nɛ peeɖe eyaa kɩlɩna ɖɔʊ kɛ europia ajɛya kɩkpɛndɩɣ aŋgba wena payaɣ se Union européenne yɔ a-taa. peeɖe ɛjaɖɛ ñʊʊdʊ, Angel Merkel, kɛna ɛzɩ Union Eerɔpɩenne taa sɔdʊʊ sɔsɔʊ kpem yɔ nɛ paa anɩ ɛhaɣ-ɩ ñamtʊ sɩŋŋŋ ɖɔɖɔ.
+Caama taa samaɣ kɛ milionaa 81 nɛ peeɖe eyaa kɩlɩna ɖɔʊ kɛ europia ajɛya kɩkpɛndɩɣ aŋgba wena payaɣ se Union européenne yɔ a-taa. peeɖe ɛjaɖɛ ñʊʊdʊ, Ɖoɖoo Angel Merkel, kɛna ɛzɩ Union Eerɔpɩyɛɛ taa sɔdʊʊ sɔsɔʊ kpem yɔ nɛ paa anɩ ɛhaɣ-ɩ ñamtʊ sɩŋŋŋ ɖɔɖɔ.
-Eerɔpɩ kpeekpe tɔsʊʊ hʊʊ nɔmɔʊ taa lɛ, Caama kɛna ɛjaɖɛ kacalaɣ ñɩnɖɛ nɛ kedeŋa kpeekpe taa lɛ, ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩkɛ naanza ñɩnɖɛ. pɩnaɣ 2011 taa lɛ, Caama kɛna ɛjaɖɛ naalɛ ñɩnɖɛ kɛ wena akpakɩɣ atɔsʊʊ nɛ añɩm nɛ apɛdɩɣ nɛ agbaa yɔ. Ajɛya 28 wena awɛ Union Eerɔpɩenne yɔ a-taa lɛ, Caama taa koŋ kɛ tʊma ñɩnɩya tɔɖɔɔ, pʊtɔbʊʊ se kɩyɛna fenaɣ pɩnaɣ 2015 kanɛ ka-taa  mɩnɩʊ yɔɔ lɛ, ɛyaa ceeke naanza nɛ hɔɔlʊ ɖeke ñɩniʊ na tʊmɩyɛ se pala. Caama tɛtʊ taa ɛyaa hɛza nɛ paalakɩ kʊñɔmɩŋ caaa.
+[[Eerɔpʋ tɛtʋ tɔm|Eerɔpʋ]] kpeekpe tɔsʊʊ hʊʊ nɔmɔʊ taa lɛ, Caama kɛna ɛjaɖɛ kacalaɣ ñɩnɖɛ nɛ kedeŋa kpeekpe taa lɛ, ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩkɛ naanza ñɩnɖɛ. pɩnaɣ 2011 taa lɛ, Caama kɛna ɛjaɖɛ naalɛ ñɩnɖɛ kɛ wena akpakɩɣ atɔsʊʊ nɛ añɩm nɛ apɛdɩɣ nɛ agbaa yɔ. Ajɛya 28 wena awɛ Union Eerɔpɩyɛɛ yɔ a-taa lɛ, Caama taa koŋ kɛ tʊma ñɩnɩya tɔɖɔɔ, pʊtɔbʊʊ se kɩyɛna fenaɣ pɩnaɣ 2015 kanɛ ka-taa  mɩnɩʊ yɔɔ lɛ, ɛyaa ceeke naanza nɛ hɔɔlʊ ɖeke ñɩniʊ na tʊmɩyɛ se pala. Caama tɛtʊ taa ɛyaa hɛza nɛ paalakɩ kʊñɔmɩŋ caaa.
 [[File:Angela Merkel (August 2012) cropped.jpg|thumb|Ɖoɖoo Angela Merkel (Kenaɣ fenaɣ 2012)]]
-Caama  nɛ Europi ajɛya lɛɛna panɩna nɛ ɖama nɛ pɔñɔzɩ kɩgaʊ ŋgbɛƴɛ nɖɩ payaɣ sɔnɔ se Eerɔpɩ ajɛya kɩkpɛndɩɣ taa yɔ. Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖɔɖɔ G7 taa, G20 taa, nɛ pɩtasɩna OTAN kɩgaʊ taa. Caama ɛjaɖɛ taa ɖɔɖɔ kɛ Eerɔpɩ hɛkʊ nɛ hɛkʊ liidiya ɖɩkpɛndɩyɛ tɛ koozaɣ sɔsɔɣa wɛɛ, pɩtasɩ ɖɔɖɔ ajɛya kpeekpe t;ɔm ɖɩhʊyɛ nɛ teŋgʊ yɔɔ waɖɛ tɛ kpelaɣ sɔsɔ wɛɛ.
+Caama nɛ [[Eerɔpʋ tɛtʋ tɔm|Eerɔpʋ]] ajɛya lɛɛna panɩna nɛ ɖama nɛ pɔñɔzɩ kɩgaʊ ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ sɔnɔ se [[Eerɔpʋ tɛtʋ tɔm|Eerɔpʋ]] ajɛya kɩkpɛndɩɣ taa yɔ. Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖɔɖɔ G7 taa, G20 taa, nɛ pɩtasɩna OTAN kɩgaʊ taa. Caama ɛjaɖɛ taa ɖɔɖɔ kɛ [[Eerɔpʋ tɛtʋ tɔm|Eerɔpʋ]] hɛkʊ nɛ hɛkʊ liidiya ɖɩkpɛndɩyɛ tɛ koozaɣ sɔsɔɣa wɛɛ, pɩtasɩ ɖɔɖɔ ajɛya kpeekpe t;ɔm ɖɩhʊyɛ nɛ teŋgʊ yɔɔ waɖɛ tɛ kpelaɣ sɔsɔ wɛɛ.
 [[Category:!Main category]]