Papuwazii Kinee Kɩfalʊʊ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Papua New Guinea (orthographic projection)
Flag of Papua New Guinea
PapuaNewGuineanandson

Papuwazii Kinee Kɩfalʊʊ kɛna Oseyanii ilemiye taa ɛjaɖɛ naɖɩyɛ nɛ ɖɩwɛ Oseyanii ilemiye taa nɛ Pasifiki Lɩŋamʋʋ kɩ-tɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ nɛ hadɛkiŋ, hayʊ kiŋ lɛ, Ositraalii tɛtʊ wɛna piyele nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa yele lɛ, tɛtʊ ndʊ lɩm cɔ- tʊ nɛ pɩta nɛ payaɣ-tʊ Salomɔɔ yɔ tɩwɛna.

Pamaza Papuwazii Kinee Kɩfalʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ 462 840 km2. Ɖooo pɩnaɣ 2013 taa pakalɩ kɩgalʊʊ kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ pana ɛyaa ɛzɩ 6 431 902 yɔ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yee pakalɩɣ ɛyaa km2 taa kɔyɔ, panaɣ-wɛ ɛzɩ 14 yɔ. Salaŋ fenaɣ 16 pɩnaɣ 1975 kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩmʊ ɖɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ. Payaɣ Papuwazii Kinee Kɩfalʊʊ kewiyaɣ yɔɔ kandɩyʊ kɩfalʊ se Elisabeth II nɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina ñʊʊdʊ kɩfalʊ payaɣ se Bob Dadae.

Kʊnʊmɩŋ weyi pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-ɩ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ, ɩnʊ lɛ Ɛŋglisi, Tɔkɩ pisɛɛ, Hiri Motu nɛ ndamaa kʊnʊŋ. Liidiye nɖɩ pɔtɔkjɩ-ɖɩ peeɖe yɔ payaɣ-ɖɩ se Kina.

Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Pɔɔrɩ Maarɛsbii nɛ yee ɛyʊ ɛsɔɔlaa se ɛyaa nɔɔyʊ kɛ kaŋgalafu yɔɔ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa kɔyɔ, pɩkɛna-ɩ kɩjɛyʊʊ se ɛma +675 ɛ-tɛ kaŋgalafu kpata yɔɔ pʊcɔ ŋɛ ɛɛma pɩtɛ ɛyʊʊ kaŋgalafu nimaɣ mayaɣ. Pakpazʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ kɩɖaʊ kɛdɛɛka nɛ pɛtɛ nɛ petee wendu ɖɔɖɔ nɛ pɛtɛ lɛ, pocosuu se Ɖɩkpɛndʊʊ ɖɩ-tɛ ndɩ ndɩ wɛtʊ taa.