Hɛŋga Sɔsaɣ Fɛɛʊ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Hɛŋga Sɔsaɣ Fɛɛʊ.

Hɛnzɩ sakɩyɛ pɩlɩna ɖama yɔɔ nɛ pɩpɩsɩ hɛŋga sɔsaɣ fɛɛʊ. Pɩkpaɣna hayi kiŋ nɛ puwolo pɩsɩɩna hadɛ kiŋ lɛ, hɛŋga sɔsaɣ ŋga, ka-ɖaɣlakɩŋ kɛ kilomɛtanaa 6 000. Piyele pɩkpaɣna wɩsɩ ɖɩlɩyɛ nɛ puwolo pɩtalɩ Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ hɔɔlʊʊ taa nɛ pɩtɩŋna teŋgu kɩsɛmʊʊ nɛ Afrika nɛ wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ taa lɩŋgamɩŋ hɔɔlɩŋ taa lɛ, ka-walanzɩ kɛ kilomɛtanaa 40 hɔɔlɩŋ nɩɩyɛ nɛ kilomɛtanaa 60 hɔɔlɩŋ lɛɛŋ. Payaɣ hɛŋga sɔsaɣ ŋga Afrɩka tɛtʊ taa se Afrɩka hɛŋga fɛɛʊ yaa Afrɩka nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʊʊ taa hɛŋga sɔsaɣ.

MtoWaMbu RiftValley

Afrɩka hɛŋga fɛɛʊ tɛyɩ Afrɩka hɔɔlʊʊ ŋgʊ payaɣ Afrɩka hɩlʊʊ (corne de l’Afrique) yɔ hɔɔlɩŋ naalɛ. Payaɣ hɔɔlʊʊ lɛɛkʊ se Afrɩka tɛ pɩlakɩ (plaque africaine). Kɩwɛŋna wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ hɔɔlʊʊ taa kiŋ. Kiposina Somalii ɛjaɖɛ tɛ pɩlakɩ (plaque somalienne) nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʊʊ taa kiŋ. Kɩɖaɣnɩ faaʊ hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ Ugandaa ɛjaɖɛ taa nɛ hadɛ kiŋ hɔɔlʊʊ taa. Anasaayɩnaa tɛ tɛtʊ taa lɛ, hɛŋga sɔsɔɣ ŋga katɩŋna Firuŋga (Virunga) nɛ Ruwɛnzonii (Rwenzoni) pa-ajɛya pʊŋ taa. Katɩŋna ɖɔɖɔ Afrɩka tɛtʊ taa lɩŋgamɩŋ sakɩyɛ taa. Peeye lɛ, lɩm su hɛŋga kiliŋgaɣ sɔsaɣ ŋga ka-taa ɖo.

Great rift valley